Walka z czasem…
W Muzeum Diecezjalnym w Łomży trwa realizacja dwuletniego projektu konserwatorskiego Konserwacja muzealiów z kolekcji Muzeum Diecezjalnego w Łomży – III etap realizowanego w latach 2018-2019. Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z programu Wspieranie działań muzealnych. Podjęte w cyklu dwuletnim działanie jest kluczowe dla ochrony najważniejszych zabytków przechowywanych i udostępnianych dla zwiedzających w Muzeum Diecezjalnym w Łomży. Warto zaznaczyć, że diecezja łomżyńska, która jest beneficjentem programu, a także organem prowadzącym Muzeum, realizuje już kolejny zakres prac wspieranych przez MKiDN.
W przypadku dwóch obiektów, których konserwacja obejmuje okres dwóch lat tak naprawdę była to walka z czasem. O ile pozostałe obiekty również wymagały pilnej interwencji, o tyle w przypadku Płaszczenicy i zabytkowego Graduału pozwoliły na zachowanie integralności obiektów i ocalenie przed postępującą degradacją.
Płaszczenica z Muzeum Diecezjalnego powstała na przełomie XIX i XX wieku. Zabytek należy do grupy późnych tego rodzaju obiektów reprezentujących Opłakiwanie Zbawiciela/Złożenie do Grobu. W okresie postbizantyjskim, na Słowiańszczyźnie należały one do najbardziej rozpowszechnionych i w takiej formie były obecne zarówno w kulcie prawosławnym, ale również grecko-katolickim. Zabytkowa tkanina została wykonana techniką mieszaną z elementami haftu i fragmentami, które stanowią części osobowe (oblicza i dłonie postaci, całe ciało Zbawiciela), a które zostały wykonane techniką malarską. Obiekt trafił do konserwacji w bardzo złym stanie. Widać ślady wilgoci, liczne przedarcia, przebarwienia haftu. Obiekt był w sposób bardzo znaczny skażony mikrobiologicznie. W czasie prowadzonych badań z pozyskanych próbek wyhodowano grzyby chorobotwórcze takie jak: Stachybotrys chartarum, trichoderma viride, Mucor sp. o działaniu toksycznym i inwazyjnym, mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi. Prace konserwatorskie zmierzają do przywrócenia walorów artystycznych zabytkowej tkaniny, a także na jej odpowiednim zabezpieczeniu. Po zakończeniu prac obiekt będzie dostępny dla zwiedzających w głównej Sali Muzeum Diecezjalnego w Łomży.
Zabytkowy Graduał z 1614 roku pochodzący z parafii Dąbrówka Kościelna również jest poddawany pracom konserwatorskim a sposób przechowywania przez minione wieki wpłynął na fakt, że i ten obiekt bez pilnej interwencji ulegał by dalszym procesom niszczącym. Księga pozbawiona była usztywnień w postaci okładek, grzbiet praktycznie był w stanie destruktu. Dodatkowym problemem były duże skupiska przebarwień powierzchownych, a także silne skażenie mikrobiologiczne oraz ślady działania owadów. Zabytek jest jednym z najcenniejszych inkunabułów przechowywanych w Muzeum Diecezjalnym.
Kolejne obiekty, które zostały objęte konserwacją ze wspominanego projektu z MKiDN to rzeźby i obraz. Zakończenie projektu konserwatorskiego według harmonogramu to koniec 2019 roku. Wartość uzyskanej dotacji opiewa na kwotę 202 000, a wkład własny 56 723,59.
Ks. dr Tomasz Grabowski
