Projekty MKiDN
Diecezja Łomżyńska, która jest organem organizacyjnym Muzeum Diecezjalnego w Łomży realizuje dwa projekty, których podstawowym źródłem finansowania są fundusze pozyskane z wniosków złożonych do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W 2016 roku przystąpiliśmy do realizacji projektu w cyklu dwuletnim 2016-2017
Projekt polega na modernizacji wystawy stałej "Rzeźba między Ziemią a Niebem" prezentowanej w Muzeum Diecezjalnym w Łomży. Modernizacja ekspozycji obejmie zakup sprzętu i oprogramowania multimedialnego, konserwację zabytków prezentowanych na wystawie, publikację katalogu wystawy oraz przystosowanie ekspozycji na potrzeby osób niepełnosprawnych. Wszystkie zadania wpłyną na zwiększenie dostępności zbiorów muzealnych wśród różnych grup społecznych. Jest to szczególnie ważne ze względu na fakt, iż Muzeum Diecezjalne jest jedyną placówką w Łomży prezentującą zbiory sztuki w ramach stałej ekspozycji. Celem projektu jest prezentacja zbiorów muzeum w formie atrakcyjnej poznawczo dla szerokiego grona odbiorców oraz opieka konserwatorska nad eksponatami zgromadzonymi na stałej wystawie prezentowanej w muzeum. Wystawa "Rzeźba między Ziemią a Niebem” znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Łomży od kwietnia 2012 roku. Zajmuję powierzchnię 200 m2 w salach na parterze muzeum. Znajdują się na niej obiekty od gotyku po pocz. XX w., obrazy religijne i portrety ziemiańskie, rzeźby, ikony i wyroby rzemiosła artystycznego, rękopisy i starodruki pochodzące z samej Łomży oraz terenu diecezji. Zabytki te, po wycofaniu z kościołów i dworów, zanim trafiły do muzeum, przez dziesięciolecia składowane były w nieodpowiednich warunkach lub poddane zostały nieprofesjonalnym zabiegom renowacyjnym. Stan ich jest obecnie zatrważający, a wartość ekspozycyjna znacznie obniżona. Miejscem magazynowania zabytków był nieizolowany strych. W związku z tym wszystkie obiekty w porze letniej ulegały przegrzaniu, natomiast zimą przemrożeniu. Przechowywane w ten sposób przez wiele lat nieuchronnie poddane zostały procesom destrukcji. Większość eksponowanych obiektów jest nieznanej proweniencji i nie jest zakonserwowana oraz przebadana. Obiekty nie posiadają właściwych tabliczek znamionowych z uwagi na fakt, iż nie wiadomo w jakim warsztacie, czy nawet w jakim miejscu danej nastawy czy postumentu się znajdowały. W związku z różnorodnością stylistyczną i odmiennością przedstawionej tematyki, tworząc wystawę wstępnie uporządkowano i dokonano selekcji obiektów, tak, aby kompozycja stanowiła pewną c ałoś ć. Figury eksponowane są na postumentach przy ośmiu filarach podtrzymujących strop głównej sali. Postumenty ekspozycyjne otaczają filar i w ten sposób przy jednym filarze są prezentowane cztery obiekty rzeźbiarskie. Po wejściu w przestrzeń głównej sali odbiorca widzi galerię Jezusa Zmartwychwstałego, począwszy od późnogotyckiego przedstawienia, a skończywszy na obiekcie z XIX wieku. Wewnątrz głównej sali ekspozycyjnej po jednej stronie umieszczono obiekty pozbawione polichromii (z jej reliktami) a po drugiej obiekty z zachowaną polichromią (rzeźby z zabytkowej nastawy ołtarza głównego z katedry łomżyńskiej). Wśród obiektów pozbawionych polichromii są dwie rzeźby, których autorstwo jest przypisane Witowi Stwoszowi. W 2013 roku figury poddawał badaniom dr Wojciech Walanus z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który potwierdził wcześniejsze przypuszczenia ujęte w Łomżyńskim Katalogu Zabytków. Kolejną grupę rzeźb stanowią postaci: świętych, królów, mnichów, a także grupa rzeźb najprawdopodobniej z nastawy ołtarzowej. Większość eksponowanych obiektów jest nieznanej proweniencji. Na wszystkich ścianach sali ekspozycyjnej prezentowana jest sztuka sakralna, kolekcja portretów biskupów oraz portrety szlachty łomżyńskiej XIX w. Pod wszystkimi obrazami zostaną wykonane nowe podpisy. Nowe podpisy zostaną wykonane do wszystkich eksponatów prezentowanych na wystawie. W przeszklonych gablotach umieszczono numizmaty, starodruki, wyroby złotnicze oraz makiety kościołów z diecezji łomżyńskiej. Sposób prezentacji tych eksponatów nie ulegnie zmianie. Zmienione zostaną jedynie podpisy. Obecna ekspozycja sprawia wrażenie „lapidarium”, a nie profesjonalnej ekspozycji sztuki. Zaplanowane w ramach projektu działania pozwolą na przeprowadzenie badań i konserwacji zabytków, co umożliwi merytoryczne opracowanie eksponatów i udostępnienie informacji na wystawie. Planujemy również zmianę aranżacji wystawy w oparciu o nowe informacje i po konsultacjach z ekspertami. Przeprowadzone badania pozwolą na prezentację eksponatów z uwzględnieniem ich historii oraz stylistyki, a przede wszystkim wpisanie dzieł sztuki w szerszy kontekst, ich wzajemne zestawienie i pogrupowanie, w taki sposób, aby nadać całości narracyjnego charakteru.
W 2017 roku trwa realizacja projektu 2016/17, a także dzięki wsparciu MKiDN kontynuujemy konserwację i restaurację kolejnych obiektów.
W ramach zadania zaplanowane jest przeprowadzenie konserwacji 9 zabytków ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Łomży: 5 rzeźb, jednej płaskorzeźby, dwóch obrazów, jednej monstrancji. Obiekty stanowią zespół prezentowany na wystawie stałej „Rzeźba między Ziemią a Niebem”. Ze względu na bardzo zły stan zachowania dzieł wymienione muzealia wymagają pilnej konserwacji, która przywróci ich walory estetyczne i ekspozycyjne oraz wpłynie na wieloletnie zabezpieczenie substancji zabytkowej. W ramach projektu planowane jest przeprowadzenie badań konserwatorskich, konsultacji naukowych, prac konserwatorskich i opracowanie dokumentacji. Celem projektu jest zabezpieczenie cennych muzealiów z kolekcji Muzeum Diecezjalnego w Łomży oraz ekspozycja zabytków na modernizowanej obecnie wystawie stałej "Rzeźba między Ziemią a Niebem”. Obecnie zabytki są eksponowane na wystawie stałej "Rzeźba między Ziemią a Niebem” w Muzeum Diecezjalnym w Łomży. Prace są niezbędne z uwagi na zły stan zachowania. Muzeum nie posiada własnych specjalistów w zakresie konserwacji zabytków oraz pracowni konserwatorskiej. Dalsze przechowywanie ich w tym stanie (widoczne ślady destrukcji: grzyby, drewnojady, uszkodzenia mechaniczne, osypująca się warstwa malarska) grożą dalszą degradacją zespołu, co w efekcie może uniemożliwić ich ekspozycję w przyszłości. Projekt stanowi drugi etap prac konserwatorskich.
